Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Muafiyeti Nedir? Hangi Araçlar Muafiyet Kapsamındadır? Sıkça Sorulan Sorular
Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Muafiyeti Nedir?
Otomobillerden; motor hacmi, kullanım amacı, motor tipi ve satış bedeli gibi çeşitli kriterlere göre değişen oranlarda Özel Tüketim Vergisi alınır. Ancak, Türkiye Cumhuriyeti’nde yaşayan engelliler için “Özel Tüketim Vergisi (II) Sayılı Liste Uygulama Tebliği” dikkate alınıyor. Tebliğe göre 2024 yılında engelliler, 1 milyon 591 bin 255 TL’ye kadar olan araçları ÖTV muafiyeti ile satın alabilir.
Araç alınırken istenen belgeler nelerdir?
ÖTV muafiyeti ile engellilerin araç alabilmesi için istenen belgeler, engellinin aracı kendisinin kullanıp kullanmayacağına göre değişiklik gösterir.
%90 dan az engeli bulunup ortopedik engelli sınıfında yer alan kişiler araç alacaksa aşağıda yer alan belgeleri temin etmelidir:
- Araç kullanabileceğine dair sürücü belgesi
- Kullanması gereken teçhizatın açıklama kısmında belirtildiği engelli sağlık kurulu raporun orijinali ve noter tarafından çoğaltılıp Aslı gibidir ibaresi eklenmiş iki adet kopyası
- Kimlik fotokopisi
Aracı kendisi yerine bir başkası kullanacak olan %90 ve üzeri engelli bireylerin ise aşağıda yer alan belgeleri temin etmeleri gerekir:
- %90 ve üzeri engel oranına sahip olduğu belirtilen raporun orijinali ve noter tarafından çoğaltılıp ‘Aslı gibidir’ ibaresi eklenmiş iki adet kopyası
- Kimlik fotokopisi
- Vekaletname veya vasi kararının belge asılları
Engelliler ÖTV Muafiyeti ile Nasıl Araç Alır?
ÖTV muafiyeti ile araç alınabilmesi için engelli bireylerin, engelli sağlık kurulu raporuna sahip olması gerekir. Ancak bu raporlarda aranan bazı şartlar bulunur. Ayrıca engelli birey aracı kendisi kullanacaksa farklı, başkaları kullanacaksa farklı şartlar aranır.
Engelli raporunun açıklama kısmında kişinin araç kullanmasına engel olan durumlar bulunduğu belirtilmelidir. Genellikle raporda, kişinin araç kullanabilmesi için otomatik vitese veya tertibata ihtiyaç duyduğu belirtilir. Bu tip bir rapora sahip olan engelli bireyler, araç kullanabileceğini belirten sürücü belgesine de sahip olması durumunda ÖTV muafiyetinden yararlanabilir. Genellikle alt veya üst ekstremite engeli bulunan kişiler bu gruba dahildir.
Aracı kendisi kullanamayacak olan, %90 ve üzeri engel durumuna sahip engelliler için de ÖTV muafiyeti söz konusudur. Ancak bu gruba dahil olan engelliler için süreç, aracı kendisi kullanacak olan engellilere göre biraz daha farklıdır. Genellikle görme engelliler, zihinsel engelliler ve süreğen rahatsızlıklara sahip olan kişiler bu gruba dahildir.
ÖTV muafiyeti ile alınan aracı kimler kullanılabilir?
Engelli raporunda engel oranı nasıl hesaplanır?
Kişilerin hayatlarını idame konusunda sorun yaşamasına neden olan süreğen rahatsızlıkların ve uzuvlarında herhangi bir nedenle oluşan kayıpların tamamı engelli raporuna dahil edilip engel oranına katılır. Engel oranına; görme kaybı, hipertansiyon, karaciğer yetmezliği gibi çok sayıda farklı konu eklenip özel cetveller ile hesaplama yapılır.
ÖTV muafiyeti ile alınan araçların satış nasıl gerçekleştirilir?
ÖTV muafiyeti ile alınan araçlar, satın alındıkları tarihten itibaren 5 yıl boyunca satılamazlar. Satışın gerçekleştirilmesi gerekiyorsa vergi dairesine başvurulması ve aracın ÖTV’sinin hesaplanıp ödenmesi gerekir. Bu işlem gerçekleştirildikten sonra aracın satışına herhangi bir engel yoktur. Bunun dışında aracın alımından itibaren 5 yıl geçmişse araç herhangi bir kısıtlama veya özel bir vergi ödemesi yapılmadan satılabilir. Son olarak engelliler için tanınan ÖTV muafiyeti ile araç alım hakkı her 5 yılda bir güncellenir. Yani 5 yılda bir ÖTV muafiyeti ile kolayca araç alımı yapılabilir.
Engelli ehliyeti nasıl alınır?
2016 yılında yapılan düzenlemeye kadar engelli sürücülere H sınıfı adı verilen özel bir sürücü belgesi veriliyordu. Ancak 2016 yılında yapılan düzenleme ile “B sınıfı ve engelli” ibareli yeni ehliyetler verilmeye başlandı.18 yaşına giren engelli bireyler, kısıtlı oldukları hareket ve durumlara uygun kodların belirtildiği engelli sağlık kurulu raporunu çıkardıktan sonra engelli ehliyeti alabilir. Bunun dışında herhangi özel bir şart aranmaz. Engelli bireyler, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından onaylanmış herhangi bir sürücü kursunu bitirdikten sonra yazılı sınava girerler. Yazılı sınavı tamamlayan engelli sürücü adayları, kısıtlı oldukları hareket ve durumlara özel olarak tertibatları eklenmiş araçlarla uygulamalı sınava dahil olurlar. Bu sınavı geçmeleri durumunda da ehliyet almaya hak kazanırlar.
Engelli araçların motorlu taşıtlar vergisi (MTV) muafiyeti
Engellilere, araç alırken uygulanan ÖTV muafiyeti gibi satın alımdan sonra ödenen Motorlu Taşıtlar Vergisi’nde de muafiyet uygulanır. Engellilere ait araçlar için vergi daireleri tarafından MTV talep edilmez. Bu işlem için engelli bireylerin kendilerine en yakın vergi dairesine gidip başvuruda bulunması gerekir.
Engel gruplarına göre ehliyet alma süreci nasıl işler?
Ehliyet alma süreci tüm sürücüler için aynıdır. Fakat engeli nedeniyle aracı tertibat ile kullanması gereken ortopedik engelliler için tertibat sağlandığı gibi konuşma engeli bulunan kişiler için de işaret dili sertifikasına sahip kişiler tarafından sınavlar gerçekleştirilir.
Üzerine araç alınan engelli kişinin engelli sürücü belgesine sahip olma şartı var mıdır?
Hayır, yoktur. Nitekim engelli oranı %90 ve üzeri kişiler için araç kullanım şartları ayrıca düzenlenmiştir. (Engelli kişinin eşi, il sınırı içerisindeki birinci derece akrabaları, sıhri hısımları ve kardeşleri aracı sahibi yararına kullanabilir.)
